Αναφορικά με το Διάταγμα Δήμευσης & Κατάσχεσης

Η δήμευση ή κατάσχεση αναφέρεται στην κατακράτηση διαφόρων παράνομων αντικειμένων που λήφθηκαν από την Αστυνομία κατά τη διερεύνηση κάποιου αδικήματος, όπως για παράδειγμα ναρκωτικών, εκρηκτικών υλών, επιθετικών όπλων και διαφόρων αντικειμένων που χρησιμοποιούνται κατά την τέλεση των αδικημάτων. Η ποινή της Κατάσχεσης φαίνεται να είναι ένα είδος τιμωρίας που δεν τυγχάνει ευρείας χρήσης από τα ποινικά δικαστήρια στην Κύπρο.

Η δήμευση ή κατάσχεση του απαγορευμένου αντικειμένου που είναι στην κατοχή του δράστη αποτελεί είδος τιμωρίας και η επιβολή της αποτελεί θέμα της διακριτικής ευχέρειας του δικαστηρίου. Σημειωτέον ότι η δήμευση αφορά παράνομο περιουσιακό όφελος, το οποίο λαμβάνει το κράτος πίσω, ενώ η κατάσχεση αναφέρεται, για παράδειγμα, σε απαγορευμένα αλλά όχι παρανόμως αποκτημένα παράνομα φάρμακα, εκρηκτικές ύλες, επικίνδυνα όπλα κλπ..   Τα δικαστήρια πρέπει να δίδουν λόγους για την άσκηση της διακριτικής αυτής εξουσίας τους, είτε διατάσσουν είτε όχι τη δήμευση. Και αυτό γιατί, όπως σε κάθε ποινή, θα πρέπει να αιτιολογείται με ποιο τρόπο αυτή η ποινή είναι δίκαιη και ανάλογη υπό τις περιστάσεις κάθε υπόθεσης.

Κριτήρια για άσκηση της διακριτικής ευχέρειας προς επιβολή της ποινής της Δήμευσης, είναι

(α) η σοβαρότητα του αδικήματος,

(β) τα περιστατικά της υπόθεσης και

(γ) η αξία του αντικειμένου.

Η ποινή της δήμευσης πρέπει να εξετάζεται ως μέρος της συνολικής ποινής, που δεν πρέπει να είναι δυσανάλογη με τη βαρύτητα του αδικήματος. Αν δεν τεθούν ενώπιον του Δικαστηρίου επαρκή στοιχεία, τότε είναι επιθυμητό το Δικαστήριο να καλεί την Κατηγορούσα Αρχή να παρουσιάσει τα αναγκαία στοιχεία και την Υπεράσπιση να αγορεύσει για το θέμα τούτο. Η έλλειψη στοιχείων αναφορικά με την αξία των αντικειμένων για τα οποία επιβάλλεται δήμευση, μπορεί να οδηγήσει στην ακύρωση της ποινής.

Δεν πρέπει να εκδίδεται διάταγμα δήμευσης ή κατάσχεσης, εκτός αν η πραγματική (intrinsic) φύση των γεγονότων δικαιολογεί τη στέρηση του δικαιώματος περιουσίας του κατηγορουμένου. Η Κατάσχεση από την Αστυνομία χρημάτων και αντικειμένων που σχετίζονται με την τέλεση των αδικημάτων, υπόκειται σε δικαστική αναθεώρηση. Δεν πρέπει πάντως να κρατούνται για περίοδο μεγαλύτερη απ’ ό,τι είναι εύλογα αναγκαία για την ποινική δίωξη του κατηγορουμένου.

_{Το θέμα αναπτύσσεται στο ΕΠΙΜΕΤΡΗΣΗ ΚΑΙ ΕΠΙΒΟΛΗ ΠΟΙΝΩΝ ΣΤΟ ΚΥΠΡΙΑΚΟ ΝΟΜΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ των Α. Καπαρδής και Η. Στεφάνου (Νομική Βιβλιοθήκη 2020)}